Reeks gezondheid en veiligheid: Kleine upgrades die de veiligheid van ziekenhuizen vandaag en morgen verbeteren

Hoe gaan planners te werk na de doorstane moeilijkheden om werkzaam te zijn tijdens een pandemie om te verzekeren dat de huidige en toekomstige ziekenhuizen klaar zijn voor tijden van pandemie?

Decennia lang hebben ziekenhuis en zorginstellingen wereldwijd de strijd aangebonden tegen ziekenhuisinfecties, die voor patiënten maar ook voor het personeel een risico vormen.  

In het tijdperk van Covid-19 is deze strijd echter grondig geëvolueerd en staat iedereen uit de gezondheidszorg nu in de frontlinie. Zowel ziekenhuisbeheerders als afdelingsmanagers, planners en architecten stellen zich als professionals de vraag welke renovaties zij op vandaag kunnen realiseren om de veiligheid voor patiënten en personeel te verbeteren, welk gedrag er het best gepromoot wordt en hoe een ziekenhuis bestand tegen een pandemie er al bij al in de toekomst zal uitzien.

“We weten alleen dat er veranderingen zullen zijn,” zegt SuzanneMacCormick,globalhealthcarelead bij de Amerikaansebouwconsulentie WSP. “Een van de vele lessen van deze crisis is dat flexibele ruimte van groot belang is om een optimale weerstand mogelijk te maken en om kunnen klaar staan voor het onbekende.” 

We hebben inzichten verworven van een select aantal design- en planningexperts uit de hele wereld om een aantal doorsnee-antwoorden op deze complexe vragen te vinden. Hier volgt een overzicht van onze bevindingen. 

1. Flexibele ziekenhuisafdelingen en wachtzalen 

Architecten zijn van mening dat betere flexibiliteit de ziekenhuizen klaar houdt voor het onbekende, waarbij ziekenhuisafdelingen zich in functie van de noden kunnen aanpassen (zoals een plotse stijging van het aantal patiënten die intensieve zorgen nodig hebben).  

In een artikel voor Architectural Digest over hoe de pandemie de bouwomgeving zal transformeren, verklaart ingenieur Craig Scully uit India als volgt: “Vanuit ontwerpperspectief kan een vermogen worden waargenomen om een normale patiëntenkamer flexibeler te maken om de capaciteit te verhogen of om gemakkelijk in een intensieve zorgkamer te worden omgevormd.” 

Sommigen bespreken zelfs om wachtzalen volledig te schrappen, om samenscholing van mensen te vermijden en zo mogelijke besmetting te voorkomen. Hierdoor ontstaan er zogenaamde ‘wachthoekjes’ die over het hele ziekenhuis verspreid zijn. 
 
“Op die manier kunnen mensen ergens elders in het gebouw vertoeven, bijvoorbeeld de bibliotheek of ergens waar ze wat kunnen lezen, in plaats van samen met andere zieke mensen op dezelfde verdieping samen te hokken,” aldus Lionel Ohayon van de New York design studio ICRAVE in Architectural Digest. 

Tot 80% van de meest voorkomende ziekten worden overgedragen door aanraking. Om die reden worden touchless kranen de regel in ziekenhuizen.

2. Het belang van handhygiëne wordt ten top gedreven

Velen van ons weten waarschijnlijk al dat de WGO aanraadt om onze ‘handen zorgvuldig te wassen’ — dit omvat het gebruik van geschikte handhygiëneproducten en schoonmaakprocedures, ondersteund door een passende opleiding van het personeel. Naar schatting worden 80% van de meest voorkomende ziekten doorgegeven door aanraking, rechtstreeks contact van mens tot mens of onrechtstreeks door dezelfde oppervlakken aan te raken.  

Tot 80% van de meest voorkomende ziekten worden doorgegeven door aanraking.

Om die reden worden automatische, handenvrije apparaten, zoals touchless wastafelkranen, een standaarduitrusting van zowel patiëntenkamers, publieke toiletten en intensieve zorgafdelingen.  
 
Meer specifiek vormen touchless kranen die voor zorginstellingen ontworpen zijn, gemaakt van corrosiebestendige messing en met laminaire waterstroom, een ideale oplossing om besmettelijke ziekten tegen te gaan die via aanraking worden overgedragen.  In geïntegreerde Bluetooth-technologie maakt het makkelijker om regelmatig automatisch spoelen te programmeren, wat het verspreiden van microben via stilstaand water kan verminderen.  
 
In 2013 toonde een onderzoek gepubliceerd in de Canadian Journal of Microbiology aan dat touchless kranen effectiever zijn om handhygiëne te promoten.Wetenschappers stelden vast dat de aanwezigheid van microben opautomatische kranenbeduidend lager was dan op handbediende kranen.

3. Antimicrobiële maatregelen en materialen in de kijker

Koperen oppervlakken, die reeds in vele intensieve zorgafdelingen van de ziekenhuizen in gebruik zijn,  kunnen tot 100% schadelijke microben doden. Het is alom bekend dat koper en koperlegeringen (messing, brons, koper-nikkel) heel wat micro-organismen kunnen weren. 
 
Bovendien passen vele ziekenhuizen ook kranen met laminaire stroming toe, die erop bekend staan dat zij helpen om het verspreiden van schadelijke microben via verneveling helpen verminderen.  
 
Laminaire stroming betekent het wegnemen van voorzieningen die de waterstroom breken (inclusief beluchters), waardoor er besmettelijke druppeltjes ontstaan die zich in de lucht verspreiden en die ingeademd kunnen worden.  

COVID-19 heeft de manier waarop ziekenhuizen zijn ontworpen en hun manier van werken grondig veranderd. Van hoe de patiënten en hun naasten worden verwelkomd, tot hoe ziekenhuisafdelingen zijn gebouwd en ingericht, en welk type kranen en materialen er worden ingezet.  

Of uw project nu ogenblikkelijke veiligheidsmaatregelen voorziet, ofwel of u een nieuwe zorginstelling aan het ontwerpen bent, voorbereid zijn op een pandemie zal nog lang in de toekomst het sleutelwoord zijn.